Bù đắp carbon và cách thực hiện

Bù đắp Carbon (Carbon Offset) là gì?

Bù đắp carbon là một giải pháp cho phép cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức chịu trách nhiệm về lượng khí thải của mình bằng cách đầu tư vào các dự án giúp giảm, lưu trữ, hấp thụ phát thải khí nhà kính GHGs (để dễ tính toán, lượng phát thải các khí nhà kính được quy về đơn vị CO2 tương đương - CO2e). Khái niệm này đã được phát triển từ những năm 1990, khi nhận thức về biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Bằng cách hỗ trợ các dự án như năng lượng tái tạo, bảo tồn rừng, và thu hồi khí methane CH4, chúng ta có thể bù trừ cho lượng khí thải của mình.

Bù đắp carbon là quá trình mua tín chỉ carbon để trung hòa lượng khí thải nhà kính theo đơn vị CO2e. Mỗi tín chỉ đại diện cho một tấn CO2e đã được giảm thiểu thông qua các dự án môi trường. Tuy nhiên, việc mua tín chỉ không phải là tấm vé thông hành cho việc tiếp tục phát thải. Để đạt được mục tiêu Net Zero, việc giảm thiểu phát thải trực tiếp mới là yếu tố quan trọng nhất. Các doanh nghiệp và cá nhân cần phải đồng thời thực hiện các biện pháp giảm thải như chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu suất năng lượng. Bằng cách kết hợp cả việc giảm thải và bù đắp carbon, chúng ta có thể góp phần xây dựng một tương lai xanh hơn và bền vững hơn.

Lợi ích của bù đắp carbon với môi trường

- Giảm thiểu tác động đến biến đổi khí hậu: Bù đắp carbon đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Bằng cách đầu tư vào các dự án hấp thụ lượng khí nhà kính trong khí quyển, chúng ta có thể làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu, từ đó hạn chế những hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ và nắng nóng.

- Bảo vệ hệ sinh thái và đa dạng sinh học: Các dự án bù đắp carbon còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái và duy trì sự đa dạng sinh học. Khi lượng phát thải khí nhà kính được giảm bớt, các hiện tượng như băng tan, cháy rừng cũng được hạn chế. Điều này giúp duy trì môi trường sống cho nhiều loài động, thực vật, bảo vệ sự cân bằng của hệ sinh thái. Việc duy trì đa dạng sinh học không chỉ quan trọng đối với môi trường mà còn có ý nghĩa to lớn đối với sự tồn tại và phát triển bền vững của loài người.

- Thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững: Bên cạnh những lợi ích môi trường, bù đắp carbon còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Các dự án bù đắp carbon thường liên quan đến việc phát triển công nghệ sạch và ngành công nghiệp xanh, từ đó tạo ra cơ hội nghề nghiệp mới trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và bảo tồn rừng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng khí thải mà còn hỗ trợ xây dựng một nền kinh tế phát triển bền vững, thích ứng tốt với những thách thức của biến đổi khí hậu trong tương lai. Sự đổi mới trong công nghệ liên quan đến bù đắp carbon cũng góp phần đảm bảo rằng nền kinh tế không chỉ phát triển mà còn phát triển theo hướng bền vững.

Phân loại các cách bù đắp carbon

1. Phân loại theo hành động:

• Giảm (Reduce): Các dự án này tập trung vào việc giảm thiểu lượng khí thải phát sinh từ các hoạt động hiện tại. Ví dụ bao gồm nâng cao hiệu suất năng lượng trong các tòa nhà, nhà máy và phương tiện giao thông; sử dụng năng lượng tái tạo thay thế các nguồn năng lượng hóa thạch; và quản lý chất thải để giảm thiểu lượng chất thải và tăng cường tái chế.
• Loại bỏ (Remove): Các dự án này tập trung vào việc loại bỏ carbon dioxide đã có trong khí quyển. Ví dụ bao gồm trồng rừng, nơi rừng hấp thụ carbon dioxide và lưu trữ carbon trong gỗ và đất; và công nghệ bắt giữ và lưu trữ carbon, nơi carbon dioxide từ các nguồn phát thải lớn được thu giữ và lưu trữ dưới lòng đất.
• Phòng tránh (Avoid): Các dự án này tập trung vào việc ngăn chặn các nguồn phát thải mới. Ví dụ bao gồm bảo tồn rừng để ngăn chặn việc phá rừng, bảo vệ lượng carbon đã được lưu trữ trong rừng; và chuyển đổi sang nông nghiệp bền vững để giảm thiểu lượng khí thải từ nông nghiệp thông qua các phương pháp canh tác bền vững.

2. Phân loại theo cách tiếp cận:

• Dựa trên công nghệ (Technical-based): Các dự án này sử dụng công nghệ để giảm thiểu hoặc loại bỏ carbon. Ví dụ bao gồm công nghệ bắt giữ và lưu trữ carbon, sử dụng các thiết bị để thu giữ và lưu trữ carbon dioxide; và sản xuất nhiên liệu sinh học từ các nguồn sinh khối như cây trồng và chất thải nông nghiệp.
• Dựa vào cơ chế tự nhiên (Nature-based): Các dự án này tận dụng các quá trình tự nhiên để hấp thụ và lưu trữ carbon. Ví dụ bao gồm trồng rừng, nơi rừng hấp thụ carbon dioxide thông qua quá trình quang hợp; và bảo tồn đất ngập mặn, nơi đất ngập mặn có khả năng lưu trữ carbon rất lớn.

Kết hợp cả hai cách phân loại: Chúng ta có thể kết hợp cả hai cách phân loại để có cái nhìn toàn diện hơn về các dự án carbon offset. Ví dụ, trồng rừng là một dự án vừa dựa trên cơ chế tự nhiên và giúp loại bỏ khí nhà kính; nâng cao hiệu suất năng lượng trong nhà máy là dựa trên công nghệ cải tiến để giảm phát thải; còn bắt giữ và lưu trữ carbon từ nhà máy nhiệt điện là dựa trên công nghệ để loại trừ khí nhà kính ra khỏi khí quyển.

Cách thực hiện bù đắp Carbon

Bù đắp carbon là một quá trình bao gồm nhiều bước để giảm thiểu lượng khí nhà kính (GHG) mà cá nhân, doanh nghiệp, hoặc tổ chức phát thải.

Tính toán lượng phát thải khí nhà kính: Đầu tiên, bạn cần tính toán lượng phát thải khí nhà kính từ các hoạt động của mình, bao gồm tiêu thụ năng lượng, đi lại, và quản lý chất thải. Việc này giúp xác định lượng phát thải của bạn, thường được đo bằng tấn carbon dioxide tương đương (CO2e).

Lựa chọn dự án bù đắp Carbon phù hợp: Sau khi có được con số chính xác về lượng phát thải, bước tiếp theo là lựa chọn các dự án bù đắp carbon phù hợp để đầu tư. Các dự án này thường là những sáng kiến có khả năng giảm hoặc loại bỏ khí thải, như các dự án năng lượng tái tạo, tái trồng rừng, bảo tồn hệ sinh thái, hoặc thu hồi khí methane.

Lưu ý khi lựa chọn các chương trình bù đắp carbon

• Tính toàn vẹn: Chương trình bù đắp carbon phải thực sự giảm thiểu hoặc loại bỏ carbon một cách hiệu quả và bền vững.
• Tính minh bạch: Thông tin về Chương trình bù đắp carbon cần được công khai minh bạch để người mua có thể đánh giá và lựa chọn.
• Tính cộng thêm: Chương trình bù đắp carbon phải mang lại lợi ích bổ sung ngoài việc giảm thiểu khí nhà kính, như bảo vệ đa dạng sinh học và cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương.

Ở Việt Nam, những dự án có bán tín chỉ carbon đang có hiệu lực có thể kể đến như: Dự Án Điện Gió Mũi Dinh tại tỉnh Ninh Thuận, chuyên cung cấp điện từ nguồn gió, giúp giảm lượng CO2 và thúc đẩy năng lượng xanh; Dự Án Bảo Tồn Rừng Hương Sơn ở huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, bảo vệ và phục hồi rừng nguyên sinh, giúp giảm phát thải CO2 do phá rừng.

Mua và hủy bỏ các phần bù đắp Carbon: Sau khi lựa chọn chương trình bù đắp Carbon phù hợp, bước cuối cùng là mua các phần bù đắp carbon từ các nhà cung cấp có uy tín. Mỗi phần bù đắp thường đại diện cho một tấn CO2e đã được giảm hoặc loại bỏ khỏi khí quyển. Điều quan trọng nhất trong quá trình này là đảm bảo các khoản bù đắp đã mua được hủy bỏ chính thức, nhằm tránh việc chúng bị bán lại hoặc tái sử dụng bởi bất kỳ ai khác. Việc hủy bỏ này thường được quản lý thông qua các cơ quan đăng ký hoặc nền tảng được công nhận, đảm bảo rằng mỗi khoản bù đắp được ghi nhận chỉ một lần và mang lại hiệu quả thật sự trong việc giảm phát thải khí nhà kính.

Làm sao để bù đắp Carbon tiến tới đạt Netzero?

Như đã thông tin ở trên, bù đắp carbon mang lại nhiều lợi ích, như giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển giúp hạn chế những tác hại về lâu dài lên môi trường và làm xấu đi tình trạng biến đổi khí hậu cũng như hỗ trợ các dự án bền vững. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số thách thức trong việc xác minh lợi ích môi trường thực tế của các dự án bù đắp và song song đó là nguy cơ các công ty và quốc gia có thể sử dụng bù đắp carbon như một phương tiện để tránh giảm lượng khí thải của chính mình, thay vì cam kết nỗ lực thực hiện các biện pháp giảm phát thải trực tiếp.

Để đạt được mục tiêu Netzero, cách bù đắp dấu chân carbon cần đi theo hướng kết hợp với giảm phát thải khí nhà kính từ nguồn phát thải. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp và cá nhân phải áp dụng công nghệ sạch, nâng cao hiệu suất năng lượng và thực hiện các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, việc đầu tư vào các dự án bù đắp carbon vẫn rất quan trọng để cân bằng lượng khí thải không thể loại bỏ ngay lập tức và thúc đẩy các sáng kiến bền vững toàn cầu.

Khi kết hợp đồng thời các chiến lược này, chúng ta không chỉ đạt được mục tiêu Netzero, mà từ đó còn bảo vệ môi trường, giữ gìn hành tinh xanh cho các thế hệ tương lai.

The Oxalis Experience.